درمانهای سرطان سلول سنگفرشی دهان

درمان های موجود به دودسته جراحی و غیر جراحی تقسیم میشود.معمولا درمانهای ترکیبی صورت می گیرد که مجموعه ای از روشهای درمانی است.

درمانهای غیرجراحی

روشهای جایگزین و الحاقی هستند که برای درمان و همچنین جلوگیری از عود به کار می روند.پرتودرمانی و شیمی درمانی روشهای شناخته شده هستند ولی سایر روشهایی که از آنها نام برده می شود در مرحله تحقیق قرار دارند.

شیمی درمانی پیشگیرانه

درحال حاضر حدود دوهزارماده وجود دارند که درتحقیقات خاصیت شیمی-پیشگیری را نشان دادهاند. از بین این عوامل رتینوئیدها و رتینوییک اسید مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیقات توانایی رتینوئیدها در جلوگیری از تغییرات بدخیمی در سلولهایی که تحت تاثیر عوامل تومور زا قرار گرفتهاند را نشان دادهاند.

واژه رتینوئید به ویتامین A و مشتقات طبیعی و مصنوعی آن اطلاق میشود. محدودیت عمده در این مطالعات شامل موارد زیر بود:

●اثرات سمی دوز تجویز شده برای بیماران که شامل خشکی پوست، قرمزی صورت، التهاب قرنیه و افزایش تریگلیسیرید است. این عوارض اگرچه به مدت 3ماه تحمل شدند ولی بنظر میرسد در دوره زمانی طولانی تر قابل تحمل نمیباشند.

●این مسئله که درمورد بیماران درمان شده بازگشت زودهنگام وجود دارد باعث به وجود آمدن این سوال شده است که آیا نیاز به درمان طولانی مدت تری وجود دارد ، که این درمان احتمالا تحمل نمیشود.

فتودینامیک تراپی

از یک عامل حساس کننده به نور که به صورتی طراحی شده که سلولهای سرطانی را هدف بگیرد، استفاده میشود که پس از فعال سازی سلولهای هدف را میکشد. بنظر میرسد نکروز تومور در ارتباط با انسدادعروقی همراه با ایجاد رادیکالهای آزاد اکسیژن باشد. مزایای این روش شامل هدف قراردادن انتخابی سلولها و استفاده از این روش در همراهی با رژیمهای جراحی، کموتراپی، رادیوتراپی است. فتوفرین امروزه بهطور وسیعی بهعنوان یک عامل حساس کننده به نوربهکار میرود. یک محدودیت عمده در استفاده از این طول موج عمق نفوذ بافتی آن است که تنها نیم تا یک است. و یک اثر جانبی درمان با فتوفرین حساسیت به نور است که ممکن است تا شش هفته باقی بماند.

ایمنوتراپی

ایمنوتراپی فعال (استفاده از عوامل خارج از بیمار) و ایمونوتراپی غیر فعال (استفاده از عواملی که از خود بیمار گرفته میشود) بهصورت گسترده درحال مطالعه است توسعه واکسن ها که با استفاده از اپی توپهای مشخصی از سلولهای سرطانی و سپس تحریک کل سیستم ایمنی علیه آن عمل میکند بهعنوان درمان نهایی یا درمان الحاقی نویدبخش است.

درمورد سرطانهای سر وگردن ایمنوتراپی هنوز در مرحله تحقیق قرار دارد و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

ژن درمانی

ژن درمانی بهعنوان انتقال مواد ژنتیک جهت درمان بیماری انسانی تعریف شده است. این تعریف دربرگیرنده مواد ژنتیک جدید و نیز تغییر ژنهای فعلی میباشد. درحال حاضر پیش نیاز ژن درمانی تزریق مستقیم به داخل تومور است. در نتیجه سرطان سروگردن موضعی هدف قابل قبولی برای این درمان است. استراتژیهای مختلفی جهت درمان سرطان به وسیله ژنتراپی وجود دارد که شامل این موارد است:اضافه کردن ژن مهار کننده تومور، حذف ژن معیوب ، سرکوب بیان ژنی ژنهای که رشد تومور را تحریک میکنند، فعال کردن پیش داروهایی که اثر شیمی درمانی درند،استفاده از ویروسهایی که حین همانند سازی سلول تومورال را از بین میبرند،انتقال ژنهای مقاوم به دارو- بافت نرمال جهت جلوگیری از آسیب دیدن بافت سالم حین شیمی درمانی ،استفاده از ژنهایی که رگزایی در بافت تومورال را مهار میکنند.

محتوای ژنی باید به صورت یک بسته و توسط یک حامل منتقل شود که حامل ایدهآل هنوز شناسایی نشده است. امروزه از حاملهای ویروسی و غیرویروسی استفاده میکنند. درحال حاضر ژن درمانی درمرحله تحقیقی است.

درمانهای جراحی

تومور اولیه

اصول اولیه درمان جراحی سرطان، برداشتن جراحی تومور اولیه که حداقل یک سانتی مترحاشیه سالم داشته باشد. بیمارانی که تومور غیرقابل کامل برداشته شدن دارند تحت جراحی و درمان الحاقی قرار میگیرند.

سرطان کف دهان

ابرداشتنن ضایعات با اندازه کمتر از دوساتیمتر در کف دهان معمولا به روش داخل دهانی انجام میشود و ناحیه توسط یک پیوند پوست بازسازی میشود. براساس عمق تهاجم ممکن است برداشتن گره های لنفاوی گردن انجام شود.

سرطان مخاط باکال

شیوع در مخاط باکال در کشورهای غربی مربوط به استفاده از تنباکو است. در جنوب شرق میزان شیوع مربوط به استفاده از ترکیب تنباکو، بتل و آهک است. بیماران با سایز بزرگترو تهاجم بیشتر تومور اگربا ترکیب جراحی و شیمی درمانی درمان شوند میزان بقایشان بالاتر میرود. بیمارانی بار سرطان سلول سنگفرشی ناحیه باکال ،میزان بقای کمتری نسبت به هر ناحیه دیگری در دهان دارن.در نتیجهی میزان عود بالا و پیشآگهی پایین سرطان ناحیه باکال، درمان با چند روش درمانی، به وسیله جراحی و رادیوتراپی همراه یا بدون شیمی درمانی برای این گونه بیماران پیشنهاد میشود. اکثر مقالات از جراحی و رادیوتراپی پس از آن برای مراحل بالاتر حمایت میکنند.

سرطان زبان

شایعترین سرطان دهان است. دادههای جمعیت شناسی حاکی از افزایش بروز در سنین جوان (46-20) میباشد. در یک مطالعه اخیر میزان نرخ بقا در ارتباط با مرحله تومور و اندازه آن است و هیچ تفاوتی با سرطانهای نواحی دیگر دهان ندارد. متاستاز به گردن در مراحل اولیه با ضخامت تومور، تهاجم به عضله، ، تهاجم به عصب و وجود تهاجم لنفی عروقی مربوط است.

سرطان سلول سنگفرشی ناحیه رترومولار، ریج آلوئول و کام

بافت لثه در ناحیه ریج، آلوئول و درارتباط نزدیک با پریوست زیرین است. سی تی اسکن در تشخیص تهاجم استخوانی مفید اما غیر دقیق است. دریک مطالعه پنجاه درصد از تهاجم های بر استخوان در سی تی بیماران تشخیص داده نشده بود. کفایت سینتیگرافی نیز همانند سی تی اسکن نسبی است.

در مقایسه بین مدالیته های تصویربرداری مختلف و بررسی مستقیم زیر پریوست ،پانورامیک و سی تی اسکن و مشاهده مستقیم ناحیه باعث، تخمین کمتر و اسکن استخوان و ام ار ای باعث تخمین بیشتر از میزان واقعی میشوند..

طرح درمان در اکثر موارد برداشت کامل تومور است. اگر تومور به پریوست برسد جهت دستیابی به حاشیه تمیز برداشتن و قطع استخوان اندیکاسیون مییابد.

. استخوان متخلخل ریج آلوئول بیماران بیدندان یک مسیر آماده جهت گسترش بیماری است. گسترش حول عصب نیز یک یافته معمول پس از رسیدن تهاجم استخوان به کانال است.

بعضی از محققین بیان میکنند که در مندیبلی که قبلا پرتوتابی شده است الگوی مهاجمتری از گسترش ازطریق استخوان کورتیکال وجود دارد. بهاین شکل که چند کانون مختلف در ناحیهای که تومور در تماس با استخوان قرار دارد ایجاد میشود که این امر بیانگر نیاز به برداشتن تهاجمی تر تومور در مندیبل است وقتی قبلا پرتو گرفته باشد.

از سال ١٩٩٠ بیوپسی از اولین گره لنفی مسیر اکثرا برای سرطان پستان و ملانوم بهکار برده شده است. این تکنیک به این صورت است که درمحل اولیه تومور رادیو ایزوتوپ تزریق میشود سپس از لنف نودی که درناژ به آن صورت میگیرد نمونهبرداری میشود. منفی بودن این تست ضرورتا نشان دهنده این نیست که لنف نود درگیر وجود ندارد. در نتیجه این تکنیک صرفا بهعنوان یک تکنیک تشخیصی استفاده میشود.

پی گیری

این معاینات شامل گرافی قفسهسینه به صورت سالیانه به همراه بررسی آنزیمهای کبدی میباشد در بیمارانی که پرتو درمانی به قسمت تحتانی گردن شدهاند انجام تستهای تیروئیدی نیز لازم است.

انجمن سروگردن رژیم معاینات زیر را توصیه میکند.

سال اول پس از درمان١-٣ماه

سال دوم: ٢-٤ماه

سال سوم: ٣-٦ماه

سال چهارم و پنجم٤-٦ماه

بعد از۵سال: هر ١٤ ماه

به نظر میرسد استفاده از اولتراسوند در بررسی پیگیری جهت متاستاز لنفاوی در سرطانهای فک و صورت مفید است.

روشهای درمان سرطانهای دهان به زبان ساده.برگرفته از جلد دوم کتاب فونسکا ٢٠١٧.

دکترشقایق بزرگ زاده