درمانهای سرطان سلول سنگفرشی دهان

درمانهای سرطان سلول سنگفرشی دهان

درمان های موجود به دودسته جراحی و غیر جراحی تقسیم میشود.معمولا درمانهای ترکیبی صورت می گیرد که مجموعه ای از روشهای درمانی است.

 درمانهای غیرجراحی

 

روشهای جایگزین و الحاقی هستند که برای درمان و همچنین جلوگیری از عود به کار می روند.پرتودرمانی و شیمی درمانی روشهای شناخته شده هستند ولی سایر روشهایی که از آنها نام برده می شود در مرحله تحقیق قرار دارند.

شیمی درمانی پیشگیرانه

درحال حاضر حدود دوهزارماده وجود دارند که درتحقیقات خاصیت شیمی-پیشگیری را نشان داده­اند. از بین این عوامل رتینوئیدها و رتینوییک اسید مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیقات توانایی رتینوئیدها در جلوگیری از تغییرات بدخیمی در سلول­هایی که تحت تاثیر عوامل تومور زا قرار گرفته­اند را نشان داده­اند.

واژه رتینوئید به ویتامین A و مشتقات طبیعی و مصنوعی آن اطلاق می­شود.  محدودیت عمده در این مطالعات شامل موارد زیر بود:

●اثرات سمی دوز تجویز شده برای بیماران که شامل خشکی پوست، قرمزی صورت، التهاب قرنیه و افزایش تری­گلیسیرید است. این عوارض اگرچه به مدت 3ماه تحمل شدند ولی بنظر می­رسد در دوره زمانی طولانی تر قابل تحمل نمی­باشند.

●این مسئله که درمورد بیماران درمان شده بازگشت زودهنگام وجود دارد باعث به وجود آمدن این سوال شده است که آیا نیاز به درمان طولانی مدت تری وجود دارد ، که این درمان احتمالا تحمل نمی­شود.

 

فتودینامیک تراپی

از یک عامل حساس کننده به نور که به صورتی طراحی شده که سلول­های سرطانی را هدف بگیرد، استفاده می­شود که پس از فعال سازی سلول­های هدف را می­کشد. بنظر می­رسد نکروز تومور در ارتباط با انسدادعروقی همراه با ایجاد رادیکال­های آزاد اکسیژن باشد. مزایای این روش شامل هدف قراردادن انتخابی سلول­ها و استفاده از این روش در همراهی با رژیم­های جراحی، کموتراپی، رادیوتراپی است. فتوفرین امروزه به­طور وسیعی به­عنوان یک عامل حساس کننده به نوربه­کار می­رود. یک محدودیت عمده در استفاده از این طول موج عمق نفوذ بافتی آن است که تنها نیم تا یک است. و یک اثر جانبی درمان با فتوفرین حساسیت به نور است که ممکن است تا شش هفته باقی بماند.

ایمنوتراپی

ایمنوتراپی فعال (استفاده از عوامل خارج از بیمار) و ایمونوتراپی غیر فعال (استفاده از عواملی که از خود بیمار گرفته می­شود) به­صورت گسترده درحال مطالعه است توسعه واکسن ها که با استفاده از اپی توپ­های مشخصی از سلول­های سرطانی و سپس تحریک کل سیستم ایمنی علیه آن عمل می­کند به­عنوان درمان نهایی یا درمان الحاقی نویدبخش است.

درمورد سرطانهای سر وگردن ایمنوتراپی هنوز در مرحله تحقیق قرار دارد و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

 

ژن درمانی

ژن درمانی به­عنوان انتقال مواد ژنتیک جهت درمان بیماری انسانی تعریف شده است. این تعریف دربرگیرنده مواد ژنتیک جدید و نیز تغییر ژن­های فعلی می­باشد. درحال حاضر پیش نیاز ژن درمانی تزریق مستقیم به داخل تومور است. در نتیجه سرطان سروگردن موضعی هدف قابل قبولی برای این درمان است. استراتژی­های مختلفی جهت درمان سرطان به وسیله ژن­تراپی وجود دارد که شامل این موارد است:اضافه کردن ژن مهار کننده تومور، حذف ژن معیوب ، سرکوب بیان ژنی ژن­های که رشد تومور را تحریک می­کنند، فعال کردن پیش داروهایی که اثر شیمی درمانی درند،استفاده از ویروس­هایی که حین همانند سازی سلول تومورال را از بین می­برند،انتقال ژن­های مقاوم به دارو- بافت نرمال جهت جلوگیری از آسیب دیدن بافت سالم حین شیمی درمانی ،استفاده از ژن­هایی که رگزایی در بافت تومورال را مهار می­کنند.

محتوای ژنی باید به صورت یک بسته و توسط یک حامل منتقل شود که حامل ایده­آل هنوز شناسایی نشده است. امروزه از حامل­های ویروسی و غیرویروسی استفاده می­کنند.  درحال حاضر ژن درمانی درمرحله تحقیقی است.

 درمانهای جراحی

 

 

تومور اولیه

اصول اولیه درمان جراحی سرطان، برداشتن جراحی تومور اولیه که حداقل یک سانتی مترحاشیه سالم داشته باشد. بیمارانی که تومور غیرقابل کامل برداشته شدن دارند تحت جراحی و درمان الحاقی قرار می­گیرند.

 

سرطان کف دهان

ابرداشتنن ضایعات با اندازه کمتر از دوساتیمتر در کف دهان معمولا به روش داخل دهانی انجام می­شود و ناحیه توسط یک پیوند پوست بازسازی می­شود. براساس عمق تهاجم ممکن است برداشتن گره های لنفاوی گردن انجام شود.

سرطان مخاط باکال

شیوع در مخاط باکال در کشورهای غربی مربوط به استفاده از تنباکو است. در جنوب­ شرق میزان شیوع مربوط به استفاده از ترکیب تنباکو، بتل و آهک است.   بیماران با سایز بزرگترو تهاجم بیشتر تومور اگربا ترکیب جراحی و شیمی درمانی درمان ­شوند میزان بقایشان بالاتر میرود. بیمارانی بار سرطان سلول سنگفرشی ناحیه باکال ،میزان بقای کمتری نسبت به هر ناحیه دیگری در دهان دارن.در نتیجه­ی میزان عود بالا و پیش­آگهی پایین سرطان ناحیه باکال، درمان با چند روش درمانی، به وسیله جراحی و رادیوتراپی همراه یا بدون شیمی درمانی برای این گونه بیماران پیشنهاد می­شود. اکثر مقالات از جراحی و رادیوتراپی پس از آن برای مراحل بالاتر حمایت می­کنند.

سرطان زبان

شایع­ترین سرطان دهان است. داده­های جمعیت شناسی حاکی از افزایش بروز در سنین جوان (46-20) می­باشد. در یک مطالعه اخیر میزان نرخ بقا در ارتباط با مرحله تومور و اندازه آن است و هیچ تفاوتی با سرطان­های نواحی دیگر دهان ندارد. متاستاز به گردن در مراحل اولیه  با ضخامت تومور، تهاجم به عضله، ، تهاجم به عصب و وجود تهاجم لنفی عروقی مربوط است.

سرطان سلول سنگفرشی ناحیه رترومولار، ریج آلوئول و کام

 

بافت لثه در ناحیه ریج، آلوئول و  درارتباط نزدیک با پریوست زیرین است. سی تی اسکن در تشخیص تهاجم استخوانی مفید  اما غیر دقیق است. دریک مطالعه پنجاه درصد از تهاجم های بر استخوان در سی تی بیماران تشخیص داده نشده بود. کفایت سینتی­گرافی نیز همانند سی تی اسکن نسبی است.

در مقایسه بین مدالیته های تصویربرداری مختلف و بررسی مستقیم زیر پریوست ،پانورامیک و سی تی اسکن و مشاهده مستقیم ناحیه باعث، تخمین کمتر و  اسکن استخوان و ام ار ای باعث تخمین بیش­تر از میزان واقعی میشوند..

طرح درمان در اکثر موارد برداشت کامل تومور است. اگر تومور به پریوست برسد جهت دستیابی به حاشیه تمیز برداشتن و قطع استخوان اندیکاسیون مییابد.

. استخوان متخلخل ریج آلوئول بیماران بی­دندان یک مسیر آماده جهت گسترش بیماری است. گسترش حول عصب نیز یک یافته معمول پس از رسیدن تهاجم استخوان به کانال است.

بعضی از محققین بیان می­کنند که در مندیبلی که قبلا پرتو­تابی شده است الگوی مهاجم­تری از گسترش ازطریق استخوان کورتیکال وجود دارد. به­این شکل که چند کانون مختلف در ناحیه­ای که تومور در تماس با استخوان قرار دارد ایجاد می­شود که این امر بیانگر نیاز به برداشتن تهاجمی تر تومور در مندیبل است وقتی قبلا پرتو گرفته باشد.

 

 

 

 

از سال ١٩٩٠ بیوپسی از اولین گره لنفی مسیر اکثرا برای سرطان پستان و ملانوم به­کار برده شده است. این تکنیک به این صورت است که  درمحل اولیه تومور رادیو ایزوتوپ تزریق می­شود سپس از لنف نودی که درناژ به آن صورت می­گیرد نمونه­برداری می­شود. منفی بودن این تست ضرورتا نشان دهنده این نیست که لنف نود درگیر وجود ندارد. در نتیجه این تکنیک صرفا به­عنوان یک تکنیک تشخیصی استفاده می­شود.

پی گیری

این معاینات شامل گرافی قفسه­سینه به صورت سالیانه به همراه بررسی آنزیم­های کبدی می­باشد در بیمارانی که پرتو درمانی به قسمت تحتانی گردن شده­اند انجام تست­های تیروئیدی نیز لازم است.

انجمن سروگردن رژیم معاینات زیر را توصیه می­کند.

سال اول پس از درمان١-٣ماه

سال دوم: ٢-٤ماه

سال سوم: ٣-٦ماه

سال چهارم و پنجم٤-٦ماه

بعد از۵سال: هر ١٤ ماه

به نظر می­رسد استفاده از اولتراسوند در بررسی پیگیری جهت متاستاز لنفاوی در سرطان­های فک و صورت مفید است.

روشهای درمان سرطانهای دهان به زبان ساده.برگرفته از جلد دوم کتاب فونسکا ٢٠١٧.

دکترشقایق بزرگ زاده